In de maand mei organiseert het Koninklijk Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap te Maastricht in samenwerking met de gemeente Maastricht een lezingenreeks. Dit gebeurt omdat het stadhuis van Maastricht dit jaar 350 jaar geleden is opgeleverd en in gebruik genomen.
Zondag 4 mei vertelde Koen Ottenheym over het ontwerp van het stadhuis van Pieter Post.
Interessant is dat het ontwerp één op één voortkomt uit de organisatie van de belangrijkste functie.
Destijds was niet het bestuur van de stad de belangrijkste functie in het huis maar de rechtbank.
Even kort een schema:
bestuur < raad > gerecht
(burgemeesters) (vroedschap) (schepenen)
|
financiën
(tresoriërs)
Deze schema toont als het ware de blauwdruk van stadhuizen in de Nederlanden in die periode. En zo vind je dit terug bijvoorbeeld het stadhuis van Amsterdam, nu Paleis op de Dam.
Helaas was het voor Maastricht anders. Maastricht viel destijds onder twee heerlijkheden namelijk de hertog van Brabant en de prinsbisschop van Luik. Zo kregen beiden de functies toebedeeld waardoor het stadhuis plattegrond een iets andere vorm kreeg dan de rest van Nederland.
In elk stadhuis vindt men een plein. Een plein waar de bevolking van de stad kon afspreken. Een stuk van zo'n openbare plein was gereserveerd door het uitspreken van 'halszaken' ofwel de doodstraf. Dit stukje plein heet de vierschaar.
In het stadhuis van Maastricht bevindt zich deze ruimte precies op het kruispunt van alle functies van beide heerlijkheden. Dus werd de halszaak gezamenlijk uitgesproken.
Wat jammer is, is dat op de plaats van het huidige stadhuis vroeger een lakenhal, een belfort en de gevangenpoort stond. Deze gebouwen hebben moeten wijken voor het nieuwe stadhuis. De lakenhal is verwerkt in het stadhuis op straatniveau en de belfort is nu de toren op het stadhuis.
Peter de Grote is ooit in Maastricht geweest. Toen hij terugging naar Rusland nam hij de tekening van het stadhuistoren mee en heeft het thuis in de buurt van Moskou in een kloostercomplex laten nabouwen.
Koen Ottenheym vertelde nog meer interessante items maar ik laat het hierbij.
Wordt vervolgd!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten